Đơn kim còn có tên là đơn buốt, cúc áo, quỷ châm thảo, thích châm thảo, tiểu quỷ châm, cương hoa thảo… Đây là cây thảo mọc hoang, có nhiều hoa nhỏ màu trắng, quả có gai nhỏ. Lá đơn kim giã nhỏ với ít muối, ngậm nuốt nước dần có thể chữa viêm họng.
Theo Đông y, cây đơn kim vị đắng, tính bình, có tác dụng thanh nhiệt, giải độc, khu phong, hoạt huyết, tan máu ứ; thường dùng để chữa các bệnh nhiễm trùng đường hô hấp, viêm họng, viêm ruột thừa, viêm gan truyền nhiễm, viêm dạ dày – ruột, tiêu hóa kém, đau nhức xương khớp, sốt rét. Nó còn được dùng ngoài chữa rắn cắn, nhọt lở, chấn thương sưng đau. Liều dùng có thể đến 40-80 g.
Một số bài thuốc Nam thường dùng trong dân gian:
– Rắn cắn, mề đay, nổi mẩn, bị thương, lở trĩ: Dùng lá đơn kim giã nhỏ, xát hoặc đắp vào chỗ đau.
– Viêm họng, viêm thanh quản: Đơn kim cả hoa và lá, kim ngân hoa, sài đất, lá húng chanh, cam thảo đất, mỗi thứ 10-15 g. Sắc uống ngày một thang.
– Viêm gan virus: Đơn kim cả hoa và lá 20 g, chó đẻ răng cưa 20 g, cam thảo đất 15 g, bồ bồ 15 g, hạt dành dành 12 g. Sắc uống ngày một thang.
– Chấn thương phần mềm, tụ máu đau nhức: Đơn kim cả lá và hoa, lá cây đại, các thứ lượng bằng nhau, giã nát, băng đắp vào chỗ đau, ngày 1-3 lần.
– Đau răng, sâu răng: Đơn kim cả hoa và lá, cho vào ít muối, giã nhỏ đặt vào chỗ đau.
– Trẻ sốt cao: Cỏ cúc áo cả hoa và lá 20 g, sài đất 20 g, giã nát vắt lấy nước cho uống, bã đắp lòng bàn chân.
Theo SKDS