Đau đầu là cảm giác chủ quan của người bệnh về sự tồn tại cái đau ở trong đầu hoặc xung quanh hộp sọ và mặt. Mức độ và tính chất đau đầu phụ thuộc vào nguyên nhân bệnh, vị trí tổn thương, ngưỡng đau từng người, tình trạng tâm lý và tâm thần của người bệnh. Đây là một chứng bệnh thường gặp nhất của nhân loại, là cái đau hay gặp nhất trong các loại đau của cơ thể con người.
Nguyên nhân các cơn đau đầu rất đa dạng
Theo nghiên cứu dịch tễ về đau đầu trong một năm (2004 – 2005) tại châu Âu, tỷ lệ người lớn bị đau đầu căng thẳng là 51%, Migraine 14% và đau đầu mạn tính là 4%. Nhưng chỉ có 1% số người phải đi cấp cứu vì chứng đau đầu nghiêm trọng. Theo phân loại của Hội Đau đầu Quốc tế (IHS) năm 2003, đau đầu được phân loại chi tiết thành 14 nhóm nguyên nhân.
Đa phần các loại đau đầu là lành tính, 95 – 98% các trường hợp mắc bao gồm: đau đầu Migraine, đau đầu type căng thẳng; đau đầu chuỗi và các đau đầu mạn tính; đau đầu do nhiễm khuẩn; đau đầu do hóa chất; đau đầu hoặc mặt do bệnh lý mắt, tai, mũi, xoang, răng, miệng, cổ, gáy; đau đầu do các bệnh tâm thần; đau các dây thần kinh sọ não…
Như vậy, nguyên nhân của đau đầu vô cùng phong phú và đa dạng, có khi chỉ là những cơn đau đầu thông thường, thậm chí có thể tự khỏi mà không cần điều trị cho đến những cơn đau đầu là biểu hiện của những bệnh nguy hiểm đến tính mạng như xuất huyết não, u não, phình mạch não…
Thế nào là cơn đau đầu ác tính?
Có nhiều loại đau đầu rất nguy hiểm, có thể cướp đi tính mạng của người bệnh (1 – 4%), được gọi là đau đầu ác tính bao gồm: u não, u não di căn từ nơi khác đến; áp-xe não, viêm não, lao màng não, viêm màng não, nấm não; đột quỵ não, dị dạng mạch máu não, huyết khối tĩnh mạch não, xuất huyết màng não; chấn thương sọ não… Sau đây là một số loại đau đầu nguy hiểm có thể để lại di chứng và ảnh hưởng đến tính mạng của người bệnh nếu không được thăm khám và điều trị kịp thời:
Đau đầu do u não hoặc di căn ung thư phổi lên não: thường đau khú trú một vùng của não, đau xuất hiện từ từ và ngày càng tăng dần, đau nhiều về đêm, khi nằm. Đau có thể kèm theo co giật cục bộ hoặc mất ý thức (động kinh), buồn nôn và nôn, yếu chân tay một bên, méo miệng, nói khó, đi lại loạng choạng, rối loạn tâm thần, rối loạn ý thức.
Đau đầu do viêm não, viêm màng não virut, viêm màng não mủ, áp-xe não, nấm não: luôn kèm theo hội chứng nhiễm khuẩn nhiễm độc, với sốt cao kéo dài, nôn, rối loạn tâm thần, rối loạn ý thức hoặc co giật động kinh. Tính chất đau đầu lan tỏa, đau từ âm ỉ đến khá dữ dội, đau liên tục tăng dần, người bệnh thường vật vã, kích thích.
Đau đầu do chảy máu não, xuất huyết màng não: thường xuất hiện đột ngột, đau khá dữ dội đến rất dữ dội, đau đầu kiểu sét đánh (xuất huyết dưới nhện), thường đau liên tục kéo dài từ 2 đến 3 tuần. Đau thường kèm theo nôn hoặc buồn nôn, liệt nửa người, méo miệng, nói khó, rối loạn ý thức, rối loạn đại tiểu tiện… Đau đầu trong huyết khối tĩnh mạch sâu thường đau vùng đỉnh đầu và nửa đầu phía sau, đau nhiều về đêm và khi nằm, đau dữ dội như vỡ nứt đầu, xuất hiện từ từ tăng dần. Có thể kèm theo co giật động kinh, yếu chân tay, buồn nôn…
Đau đầu do chấn thương sọ não: xảy ra sau một chấn thương vùng sọ não đủ mạnh gây bất tỉnh, sau đó xuất hiện đau đầu, buồn nôn, yếu nửa người, rối loạn ý thức. Với người già, đôi khi chỉ một va chạm nhẹ không gây sang thương hộp sọ hoặc mất ý thức nhưng vẫn có thể gây máu tụ dưới màng cứng mạn tính. Người bệnh thấy đau khắp đầu, đau xuất hiện một vài ngày hoặc một vài tuần sau va chạm. Đau âm ỉ liên tục và tăng dần, khi chảy máu nặng sẽ gây buồn nôn và nôn, rối loạn ý thức, liệt nửa người, rối loạn đại tiểu tiện.
Làm gì khi có biểu hiện đau đầu bất thường?
Khi có biểu hiện đau đầu khác thường, nên đến ngay bệnh viện để khám cụ thể và dùng các phương tiện cận lâm sàng như chụp cắt lớp thường, chụp cộng hưởng từ, chụp cắt lớp đa dãy… để xác định nguyên nhân gây đau đầu. Tuyệt đối không nên chủ quan với các cơn đau đầu bất thường chưa rõ nguyên nhân và quy vội là do thời tiết, do thiếu máu não, do hội chứng tiền đình… mà tự mua các thuốc giảm đau, cảm cúm về dùng. Đối với những dạng đau đầu, đặc biệt là những cơn đau đầu ác tính nói trên cần phải được khám xét cẩn thận để xác định nguyên nhân gây bệnh và điều trị kịp thời.
Theo Alobacsi
